ژاک کوستو

Cousteau, Jacques Yves که بطور معمول در انگلیسی به او ژاک کوستو گفته می شود در تاریخ 11 ژوئن 1910 میلادی در فرانسه متولد شد. او یک افسر نیروی دریائی فرانسه، کاوشگر، حافظ منابع طبیعی، فیلم ساز، مبتکر، محقق علوم زیستی، عکاس و نویسنده ای بود که بر روی دریاها و اشکال مختلف زندگی در آب پژوهش می نمود.
اوابداع کننده سیستم غواصی آکوالانگ ( غواصی با ابزار تنفسی ) و یکی از اعضاء موسسه آکادمی فرانسه بود و تحقیقات خود را بر دریاها در یک سری از کتابهایش چاپ نموده است که بی شک یکی از موفق ترین آنها اولین کتاب او بنام : The Silent World: A Story of Undersea Discovery and Adventure بوده که در سال 1953 میالدی منتشر شده است.
او همچنین کارگردان مستندهائی بوده که یکی از آنها با نام همین کتاب و در سال 1956 در جشنواره کن فرانسه موفق به دریافت نخل طلایی شده است. کوستو در سال 1930 وارد نیروی دریائی فرانسه شده و بعنوان افسر توپخانه مشغول به انجام وظیفه بود ولی در پی یک تصادف اتومبیل مدت کوتاهی از نیروی دریائی دور ماند ولی اشتیاق زیاد او به آب و دریا باعث می شد به هر بهانه ای به سمت دریا بازگردد. او همچنین مامور سرویسهای اطلاعاتی فرانسه بود و در خلل سالهای 1935 الی 1938 در شانگهای و ژاپن فعالیت می نموده است.او در تاریخ 12 جولای 1937 ازدواج کرد که حاصل آن 2 پسر بنامهای ژان میشل و فیلیپ می باشد . همچنین در سال 1991 و پس از فوت همسرش در اثر سرطان با همسر دوم خود ازدواج نموده و نتیجه آن یک دختر بنام دیانا و یک پسر بنام پییر است.
اولین آشنائی او با غواصی در سال 1936 و زمانی بود که یکی از دوستان نزدیکش اولین عینک مخصوص شنا را به او هدیه داد. در سال 1940 و پس از صلح موقت در جنگ جهانی دوم او به همراه همسرش به قسمتی از فرانسه رفته و در آنجا به همراه یکی از دوستانش در سال 1943 اولین مستند زیرآبی فرانسه بنام Par dix-huit mètres de fond یا ”عمق 18 متری“ را می سازند.
این فیلم بدون هرگونه ابزار تنفسی و با یک قاب دوربین دست ساز توسط مهندسی فرانسوی ساخته می شود.
در سال 1943 آنها فیلمی دیگر بنام Epaves یا ” کشتی مغروق ” را می سازند که در آن از 2 نمونه اولیه سیستم تنفسی آکوالانگ استفاده میشود. این نمونه اولیه با راهنمائی کوستو و در کمپانی Air Liquid ساخته می شود. اودر خلل سال 1940 میالدی طرح تنفسی آکواالنگ را بهبود بخشید که باعث تولد سیستمهای تنفسی مدارباز اسکوبای امروزی شد. او در سا ل 1939 میالدی سیستم اسکوبا یا ” self contained underwater breathing apparatus “ را استفاده نمود . این سیستم قبالا و در سال 1926 میالدی توسط یک افسر نیروی دریائی فرانسه بنام Yves Paul Gaston Le Prier اختراع شده بود.
او از مدت زمان کوتاهی که میتوانست توسط سیستم اسکوبای اولیه در زیر آب بماند راضی نبود، به همین دلیل یک رگالتور دمند یا Demand Regulator را به سیستم اسکوبا اضافه نمود . این رگالتور نیز قبال و در سال 1942 توسط شخصی بنام Emile Gagnan اختراع شده بود . در نهایت و در سال 1943 میالدی کوستو توانست اولین نمونه سیستم تنفسی آکوالانگ را درست کند که این امکان را می داد، مدت زمان بیشتری را در زیر آب بماند. او در سال 1944 نیروی دریائی را ترک نمود و در سال بعد یک کمپین اقیانوس نگاری فرانسوی بنام  French Oceanographic Campaigns یا FOC را تاسیس نمود و یک کشتی فرانسوی بنام CALYPSO را اجاره کرد . کوستو این کشتی را بصورت یک آزمایشگاه سیار تعمیر کرد تا بتواند کارهای تحقیقاتی میدانی را در داخل آن انجام دهد .
او همچنین جهت غواصی و فیلمبرداری حفره ای را در کشتی ایجاد کرد . یکی دیگر از تجهیزات همراه کشتی ابزار آالت باستان شناسی و حفاری بود.

در سال 1957 او برای مدیریت موزه اقیانوس نگاری موناکو انتخاب شد و همچنین او یک پروژه دهکده زیر آبی را مدیریت میکرد که در مورد آزمایش غواصی اشباع بود.( غوطه وری با مدت زمان زیاد در خانه های زیر دریا).او همچنین در National Academy of Sciences پذیرفته شد. در آن سالها او به شدت درگیر ایجاد Confédération Mondiale des Activités Subaquatiques یا CMAS و یا کنفدراسیون فعالیتهای زیر آبی بوده و از سال 1959 الی 1979 در سمت مدیر موسس آن حضور داشت.
در اکتبر سال 1960 میلادی مقادیر زیادی از زباله های رادیواکتیو به توصیه سازمان اتمی آن زمان و به جهت آزمایش بازیافت آنها قرار بود به دریای مدیترانه ریخته شود که کوستو و چندین نفر از دانشمندان با این کار این سازمان موافق نبوده و او توانست تنها ظرف 2 هفته کمپینی از کودکان و زنان را تشکیل دهد و جلوی این کار را بگیرد.
در سال 1970 کتاب بعدی او بنام The Shark: Splendid Savage of the Sea را به همراه پسرش فیلیپ نوشت . کوستو در این کتاب درباره کوسه های باله سفید اقیانوسی توضیح داده است .
در سال 1973 به همراه 2 پسرش و فردریک هیمن انجمن حفاظتی زندگی اقیانوسی کوستو را تشکیل داد که در حال حاضر 300000 عضو دارد .
او در سال 1976 توانست کشتی غرق شده HMHS Britannic را کشف نماید . او همچنین موفق به پیدا نمودن یک کشتی فرانسوی متعلق به قرن 17 میالدی شد.
در سا ل 1977 به همراه پیتر اسکات توانست جایزه مهم  UN Internatiopnal  Environment  را ببرد.
در 28 ژوئن 1979میلادی زمانی که کالیپسو به سوی پرتغال در سفر بود پسر دوم او فیلیپ در یک سانحه درگذشت و این مسئله او را به شدت تحت تاثیر قرار داد.
در سال 1980 او برای ساختن 2 فیلم مستند دیگرش به نامهای Cries from the Deep و St. Lawrence: Stairway to the Sea به کانادا سفر نمود و در سال 1985 او مدال The Presidential Medal of Freedom را از رئیس جمهور وقت ایالت متحده رونالد ریگان دریافت نمود.
در 11 ژانویه سال 1996 کشتی کالیپسو در اثر برخورد با یک شناور در بندرگاه سنگاپور شکسته و غرق شد ولی پس از مدتی آن را به سطح آورده و به خانه اش یعنی فرانسه منتقل کردند.
ژاک کوستو پس از سالها تالش بی وقفه و سفر و ماجراجوئی و اکتشاف در تاریخ 25 ژوئن سال 1997 میلادی و در پی یک حمله قلبی در پاریس و در سن 87 سالگی در گذشت .
دستاورد زندگی او بیش از 120 برنامه مستند تلوزیونی، 50 کتاب و جامعه ای 300000 نفری از محافظان اقیانوسی و مدالها و افتخارات بیشماری است که بی شک در این مطلب بسیاری از آنها عنوان نشده است .
یادش گرامی
منابع :

• Undersea explorer; the story of Captain Cousteau.
• سایت بیوگرافی و ویکی پدیا
• مجله غواصان پارسی